Drugi krok z teoriami motywacji

Jeśli pragniesz poszerzyć swoją wiedzę na temat teorii motywacji i zabłysnąć przed wykładowcą czy też wykazać się w środowisku zawodowym, ten artykuł z pewnością jest dla Ciebie. Postaw ze mną swój drugi krok z teoriami motywacji! 

Teoria Dwuczynnikowa F. Herzberga  

Teoria ta kryje się również pod nazwą teorii motywacji i higieny (z ang. motivator-hygiene theory). Jej głównym założeniem jest istnienie dwóch rodzajów czynników wpływających na zadowolenie, bądź niezadowolenie jednostki z pracy: 

• Czynniki higieny – rozumie się przez to m.in. warunki pracy, atmosferę czy relację ze współpracownikami. Co istotne są to czynniki, które tylko zapobiegają niezadowoleniu – oznacza to, że ich brak prowadzi do podniesienia jego poziomu, ale ich obecność nie wpływa na satysfakcję z wykonywanej pracy. 

• Czynniki motywacyjne, czyli potrzeby wyższego rzędu. Należą do nich m.in. odniesienie sukcesu, awans czy uznanie przełożonego. To właśnie ta grupa, która wpływa na wzrost lub spadek zadowolenia jednostek.  

Ważnym aspektem jest fakt, że czynniki higieny są raczej określane przez pracowników jako te elementy środowiska zawodowego, które pracodawca zobligowany jest zapewnić. Z kolei motywatory odgrywają rolę głównego “silnika”.  Niemniej jednak, obie grupy są bardzo istotne i w dużym stopniu zależne od siebie.

Teoria ERG 

Pamiętasz Piramidę Maslowa z pierwszego kroku? Teoria ERG zaproponowana przez

C. Alderfera również przedstawia hierarchię potrzeb człowieka, ale w nieco inny sposób. Skrót ERG nie wziął się bowiem znikąd, są te pierwsze litery od każdej z grupy potrzeb:  

• E (existence needs) - potrzeby egzystencji, czyli najprościej rzecz ujmując potrzeby fizjologiczne oraz poczucia bezpieczeństwa.  

• R (relatedness needs) - kontakt z ludźmi i integracja. Tą grupę można przyrównać do potrzeb przynależności oraz szacunku.  

• G (growth needs) - jak sama nazwa wskazuje dotyczy wzrostu, rozwoju, awansu. W Piramidzie Maslowa więc, znajdowałaby się na samym szczycie potrzeb ludzkich.  

Propozycja Alderfera jest o tyle ciekawa, że zakłada nie tylko “wspinanie się” po drabinie potrzeb i krok po kroku osiąganie swoich założeń, ale także momenty upadków oraz regresji jednostek, które są obecne i potrzebne w życiu każdego z nas –tutaj idealnie wpasowuje się słynna sentencja “Czasami trzeba zrobić jeden krok do tyłu, aby zrobić dwa do przodu”. Należy pamiętać, że upadki to również forma sukcesu, ponieważ przedstawiona nam wówczas lekcja może dostarczyć bardziej wartościową wiedzę i doświadczenie, które w większym stopniu zaowocują w przyszłości.  

Teoria wzmocnień Skinnera  

Teoria przedstawiona przez Burrhusa Frederica Skinnera, zakłada, że motywacja do podjęcia się konkretnej czynności przez daną jednostkę wynika z konsekwencji wynikających z wspomnianego działania. Inaczej mówiąc, pracownik, którego zachowanie finalnie dało satysfakcjonujący efekt (według jego subiektywnej oceny) chętniej i częściej ponownie się go podejmie. Zupełnie odwrotnie jest z konsekwencjami postrzeganymi jako negatywne – jednostka taka nie będzie skłonna do ich powtarzania.  

Teoria ta znakomicie sprawdzi się w planowaniu narzędzi motywacyjnych w firmie – nie tylko pozwala stworzyć narzędzia wzmacniające i zwiększające powtarzalność pewnych zachowań, ale również umożliwia zapobieganie pojawiania się tych niechcianych. Tym samym umożliwia zapewnienie odpowiedniego kierunku rozwoju firmy i budowania konkurencyjnej pozycji na rynku.

Teoria oczekiwań V.H. Vrooma 

Teoria oczekiwań mówi, że motywacja jednostki warunkowane jest tak naprawdę trzema filarami:  

• Wartość - subiektywna ocena prawdopodobnego wyniku danego działania. Wynik może być pozytywnie wartościowy (kiedy jednostka pragnie go osiągnąć), zerowy (jest obojętna co do wyniku) oraz negatywny/ujemny (kiedy woli go nie osiągnąć) 

• Instrumentalność - prawdopodobieństwo osiągnięcia zakładanego wyniku poprzez wybrane działania 

• Oczekiwania – poziom wiedzy i wysiłku zainwestowany w dane działanie (zasoby fizyczne, intelektualne jednostki) oraz prawdopodobieństwo osiągnięcia wyniku 

W związku z tym, że każdy z powyższych czynników zależy od siebie - można je przedstawić w formie wzoru matematycznego:  

Motywacja= Wartość x Instrumentalność x Oczekiwania 

Zmniejszenie/zwiększenie, spełnienie lub też nie jednego ze "składników" działania może skutkować brakiem, mniejszą lub większą motywacją do pracy, podjęcia działania. 

Podsumowanie 

Ufff... Drugi krok już za nami. Przedstawione teorii motywacji to tylko jedne z wielu. Nie da się wykluczyć, że jest o temat bardzo obszerny, ale zarazem ciekawy i potrzebny. Samo poznanie zasad i wariantów zachowań warunkowanych ogromną ilością czynników, pozwala nie tylko zabłysnąć na wykładach czy w pracy, ale również popracować nad swoją prywatną sferą, podnieść wydajność i efektywność własnego działania.